Hoa hậu đầu tiên của xứ Mường
Hoa hậu đầu tiên của xứ Mường được cho là Quách Thị Tẻo, người đã đăng quang vào năm 1933 trong cuộc thi sắc đẹp đầu tiên được tổ chức tại xứ Mường do người Pháp tổ chức tại Phương Lâm - thủ phủ tỉnh Mường Hòa Bình lúc bấy giờ.
Hình ảnh cô gái Mường xúng xính trong bộ áo váy thổ cẩm với nụ cười rạng rỡ, khiến các vị công sứ và bà đầm Tây phải ngỡ ngàng. Có người còn kể, một vị quan công sứ Pháp sau khi rời Việt Nam vẫn viết thư hỏi thăm “nàng Tẻo, bông hoa rừng Tây Bắc”.
Nhưng cuộc đời người đẹp xứ Mường không dừng ở ánh hào quang. Cô đem lòng yêu Quách Hàm, con trai trưởng của cha nuôi, hơn cô 14 tuổi. Khi biết chuyện, vị Chánh quan lang từng nổi giận muốn đoạn tuyệt. Song cuối cùng ông cũng chấp nhận. Đám cưới giữa Tri châu Lạc Sơn và hoa hậu xứ Mường diễn ra linh đình, xa hoa với rượu Tây, áo gấm, xe hơi, người hầu quỳ rạp mỗi khi bà Tẻo bước xuống thang sàn. Trong câu chuyện của mình, Nhà nghiên cứu văn hóa dân tộc Mường, Bùi Huy Vọng từng kể: Nơi nay là trụ sở làm việc của Đảng ủy xã Mường Vang từng là dinh thự nhà Lang họ Quách. Trên khu đất này là hàng chục nếp nhà sàn nối liền nhau có thể chứa cả trăm người. Ở giữa, có 2 căn lớn nhất là nơi ở của Chánh quan lang Quách Vị và vợ chồng Quách Hàm - Quách Thị Tẻo. “Ngày ấy, dinh nhà lang sáng rực đèn dầu, chiêng trống vang lên mỗi đêm, đến người Pháp cũng phải trầm trồ khi đến đây” ông Vọng nói.
Vẻ đẹp và địa vị khiến Quách Thị Tẻo trở thành biểu tượng của nhan sắc Mường. Nhiều tư liệu kể rằng, trong một lần theo cha nuôi vào Huế, cô từng được Quách Vị cho ra mắt vua Bảo Đại, song nhà vua không tuyển thêm cung nữ. Có lẽ chính sự từ chối ấy lại là điều may mắn, giúp cô giữ trọn vẻ đẹp tự do, hoang dại nơi núi rừng quê hương.
Nhưng đời người đẹp cũng lắm truân chuyên. Sau Cách mạng tháng Tám 1945, khi chế độ nhà Lang sụp đổ, quyền lực và của cải tan biến. Ông Quách Hàm dù được mời tham gia kháng chiến, sau trở thành Chủ tịch Ủy ban hành chính kháng chiến tỉnh Hòa Bình. Nhưng ông vắn số, qua đời năm 1956. Từ đó, bà Tẻo sống cảnh góa bụa cùng 3 con nhỏ, một mình chèo chống, cảnh đời lam lũ. Những năm sau, người ta vẫn thấy “bà Hoa hậu” ngồi dệt thổ cẩm bên khung cửi, mang ra chợ Chiềng, chợ Vó, chợ Vụ Bản bán kiếm miếng ăn. Bà nổi tiếng khéo tay, mỗi tấm vải là một bức tranh rực rỡ sắc Mường. Nhưng rồi, cùng với tuổi già và những dư âm của quá khứ xa hoa, bà sa vào thuốc phiện. “Bà nuốt thuốc phiện như người ta ăn kẹo. Có lẽ, là để bà tìm lại trong khói thuốc chút dư vị của những ngày rực rỡ cũ”, ông Phiếm kể.
Năm 1984, Hoa hậu Quách Thị Tẻo qua đời, thọ 68 tuổi. Mộ bà nằm khiêm nhường sau rặng tre bên sườn núi, nơi sương mù bảng lảng quanh năm. Trước mộ, ông Phiếm thắp nén nhang, giọng nghẹn: Cả đời bà nội tôi không hề nhắc đến danh hiệu Hoa hậu. Nhưng với người Mường, bà vẫn là bông hoa rừng đẹp nhất.
Mặc dù cuộc đời đầy bi kịch, Quách Thị Tẻo vẫn mãi là một phần của huyền thoại, là Hoa hậu đầu tiên mang vẻ đẹp làm rạng danh xứ Mường xưa.
Bà Quách Thị Tẻo (tên gốc là Hà Thị Tẻo, sinh năm 1917) là con nuôi của Chánh quan lang xứ Mường Quách Vị, và đã trở thành tâm điểm chú ý nhờ vẻ đẹp nổi bật của mình.
Hình ảnh cô gái Mường xúng xính trong bộ áo váy thổ cẩm với nụ cười rạng rỡ, khiến các vị công sứ và bà đầm Tây phải ngỡ ngàng. Có người còn kể, một vị quan công sứ Pháp sau khi rời Việt Nam vẫn viết thư hỏi thăm “nàng Tẻo, bông hoa rừng Tây Bắc”.
Nhưng cuộc đời người đẹp xứ Mường không dừng ở ánh hào quang. Cô đem lòng yêu Quách Hàm, con trai trưởng của cha nuôi, hơn cô 14 tuổi. Khi biết chuyện, vị Chánh quan lang từng nổi giận muốn đoạn tuyệt. Song cuối cùng ông cũng chấp nhận. Đám cưới giữa Tri châu Lạc Sơn và hoa hậu xứ Mường diễn ra linh đình, xa hoa với rượu Tây, áo gấm, xe hơi, người hầu quỳ rạp mỗi khi bà Tẻo bước xuống thang sàn. Trong câu chuyện của mình, Nhà nghiên cứu văn hóa dân tộc Mường, Bùi Huy Vọng từng kể: Nơi nay là trụ sở làm việc của Đảng ủy xã Mường Vang từng là dinh thự nhà Lang họ Quách. Trên khu đất này là hàng chục nếp nhà sàn nối liền nhau có thể chứa cả trăm người. Ở giữa, có 2 căn lớn nhất là nơi ở của Chánh quan lang Quách Vị và vợ chồng Quách Hàm - Quách Thị Tẻo. “Ngày ấy, dinh nhà lang sáng rực đèn dầu, chiêng trống vang lên mỗi đêm, đến người Pháp cũng phải trầm trồ khi đến đây” ông Vọng nói.
Vẻ đẹp và địa vị khiến Quách Thị Tẻo trở thành biểu tượng của nhan sắc Mường. Nhiều tư liệu kể rằng, trong một lần theo cha nuôi vào Huế, cô từng được Quách Vị cho ra mắt vua Bảo Đại, song nhà vua không tuyển thêm cung nữ. Có lẽ chính sự từ chối ấy lại là điều may mắn, giúp cô giữ trọn vẻ đẹp tự do, hoang dại nơi núi rừng quê hương.
Nhưng đời người đẹp cũng lắm truân chuyên. Sau Cách mạng tháng Tám 1945, khi chế độ nhà Lang sụp đổ, quyền lực và của cải tan biến. Ông Quách Hàm dù được mời tham gia kháng chiến, sau trở thành Chủ tịch Ủy ban hành chính kháng chiến tỉnh Hòa Bình. Nhưng ông vắn số, qua đời năm 1956. Từ đó, bà Tẻo sống cảnh góa bụa cùng 3 con nhỏ, một mình chèo chống, cảnh đời lam lũ. Những năm sau, người ta vẫn thấy “bà Hoa hậu” ngồi dệt thổ cẩm bên khung cửi, mang ra chợ Chiềng, chợ Vó, chợ Vụ Bản bán kiếm miếng ăn. Bà nổi tiếng khéo tay, mỗi tấm vải là một bức tranh rực rỡ sắc Mường. Nhưng rồi, cùng với tuổi già và những dư âm của quá khứ xa hoa, bà sa vào thuốc phiện. “Bà nuốt thuốc phiện như người ta ăn kẹo. Có lẽ, là để bà tìm lại trong khói thuốc chút dư vị của những ngày rực rỡ cũ”, ông Phiếm kể.
Năm 1984, Hoa hậu Quách Thị Tẻo qua đời, thọ 68 tuổi. Mộ bà nằm khiêm nhường sau rặng tre bên sườn núi, nơi sương mù bảng lảng quanh năm. Trước mộ, ông Phiếm thắp nén nhang, giọng nghẹn: Cả đời bà nội tôi không hề nhắc đến danh hiệu Hoa hậu. Nhưng với người Mường, bà vẫn là bông hoa rừng đẹp nhất.
Mặc dù cuộc đời đầy bi kịch, Quách Thị Tẻo vẫn mãi là một phần của huyền thoại, là Hoa hậu đầu tiên mang vẻ đẹp làm rạng danh xứ Mường xưa.
.jpg)
